Rozpoczęcie szkoły to duże przeżycie tak dla pierwszoklasisty, jak i jego rodzica. Dlatego warto jest przygotować się do tego wyjątkowego wydarzenia. Rozmowy na ten temat można zacząć nawet kilka miesięcy wcześniej na etapie wyboru szkoły. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, teraz też jest dobry moment, by pomóc dziecku mierzyć się z nową rzeczywistością.

Szykując dziecko na wrzesień najczęściej myślimy o tym, żeby było schludnie ubrane i miało wszystkie potrzebne artykuły papiernicze. W standardowym wyposażeniu pierwszoklasisty znajdzie się biała koszula, granatowa spódnica lub spodnie, sweterek lub marynarka i całe mnóstwo szkolnych przyborów. Szkoły przygotowują konkretne wytyczne, ile i jakich zeszytów kupić oraz co powinno znaleźć się w piórniku.

Listę podstawowych zakupów dla pierwszoklasisty znajdziesz poniżej:

W kompletowanie szkolnej wyprawki warto zaangażować dziecko i wykorzystać ten wspólny czas na rozmowę o szkolnym życiu: o nowych kolegach i koleżankach, nowym miejscu, nowych obowiązkach, a także na rozmowę o obawach i emocjach, które temu towarzyszą.

Wyprawka emocjonalna pierwszoklasisty

Przed pójściem do pierwszej klasy tak w dziecku, jak i w rodzicu ekscytacja może mieszać się z przerażeniem. Możesz zadbać o emocje dziecka związane z rozpoczęciem szkoły tak, jak dbasz o wyposażenie tornistra.  Niektóre dzieci nie mogą doczekać się pierwszego dnia, inne ze strachu przestają spać w nocy. Znajdą się w nowym miejscu, pełnym sal i korytarzy. Być może spotkają kolegów i koleżanki z przedszkola, a może przeciwnie – w klasie będą tylko nieznane im dzieci. Zmieni się organizacja dnia, pojawią nowe obowiązki, wymagające coraz większej samodzielności. Warto świadomie pomóc dziecku odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

Rozmawiaj o obawach, wyobrażeniach i emocjach

Rozmowę o szkole prowadź w spokojnej atmosferze, z ciekawością słuchając wyobrażeń dziecka na ten temat i z cierpliwością odpowiadając na pytania.

Porzuć słowa, które czasami mimowolnie się nasuwają: „Skończyła się zabawa, zacznie się nauka”, „Koniec dzieciństwa. Teraz poznasz, czym jest prawdziwe życie”, „Koniec dobrego, zaczyna się szkoła”. Choć intencją dorosłego jest wskazanie różnic pomiędzy funkcjonowaniem w przedszkolu i szkole, to takie komunikaty niekoniecznie są zgodne z prawdą i dodatkowo powodują frustrację. Zamiast tego porozmawiaj z dzieckiem o wszystkim, co budzi ciekawość, ale też jest nieznane i może budzić obawy:

• jak dziecko wyobraża sobie lekcje w szkole, czy wie, że dużą część czasu będzie siedzieć w ławce (najczęściej większość czasu),
• w co będzie bawić się w czasie przerw, może niektóre przerwy będzie spędzać w klasie, niektóre na szkolnym podwórku albo na korytarzu,
• jak wyglądają posiłki, gdy samo będzie dbać o to, żeby zjeść drugie śniadanie, czy będzie chodzić na obiady,
• co robić, gdy będzie chciało skorzystać z toalety albo gdy się zgubi i nie będzie mogło znaleźć swojej klasy,
• co robić, gdy będzie mu smutno albo z kimś się pokłóci, gdy ktoś je szturchnie lub powie coś niemiłego,
• z kim będzie siedzieć, może ze znajomym kolegą lub koleżanką, może z kimś nowo poznanym, a może samo.

Przypomnij sobie swoje dni w szkole i powspominaj, z kim siedziałeś, od kogo pożyczałeś ołówek albo gumkę, jak spędzałeś czas między lekcjami. Szkoła bowiem to nie tylko miejsce, w którym dziecko nauczy się matematyki, pozna literaturę, historię, przyrodę. To także miejsce zawiązywania pierwszych przyjaźni, które mogą przetrwać kilkadziesiąt lat. Być może utrzymujesz do dzisiaj kontakty z koleżankami lub kolegami z klasy. Podziel się tymi wspomnieniami ze swoim dzieckiem.

Oswójcie szkolną przestrzeń

Jeśli mogłeś uczestniczyć z dzieckiem w oprowadzaniu po szkole podczas dni otwartych, wróć do tej wycieczki. Przypomnijcie sobie, jak wyglądają sale, korytarze, toalety, szatnia. Porozmawiajcie też o tym, jak z nich korzystać, na przykład o tym:

• czy w szatni będzie wisiał worek z obuwiem na zmianę, a może każdy będzie miał swoją szafkę,
• jak w czasie lekcji wyjść do toalety (te zasady może określić nauczyciel i zapewne będą inne niż w przedszkolu, gdzie na przykład dziecko wychodząc do toalety brało ze sobą specjalne korale),
• co zabrać ze sobą przechodząc na lekcję do innej sali,
• gdzie zostawić worek ze strojem gimnastycznym Nie każdy mógł poznać mury szkoły podczas dni otwartych.

Na początku roku szkolnego nauczyciel oprowadzi dzieci po szkole i pokaże najważniejsze miejsca. Podpowiedz dziecku, o co może zapytać: gdzie jest sala gimnastyczna, gdzie będzie się przebierać przez w-f’em, gdzie jest stołówka, świetlica. Może są jeszcze inne rzeczy, które dla twojego dziecka są ważne lub interesujące.

Porozmawiajcie o nowym rytmie dnia

Organizacja dnia w szkole znacznie różni się od tej, którą dziecko poznało w przedszkolu. Nie będzie miało podanego śniadania, obiadu i podwieczorku. Skróci się czas na swobodną zabawę. Dziecko będzie w pełni samodzielnie korzystać z toalety. Na korytarzach spotka mnóstwo nieznanych i starszych od siebie dzieci. Po powrocie do domu będzie czas na odrobienie zadanych lekcji i spakowanie tornistra na kolejny dzień.

Dziecko poczuje się bezpieczniej, gdy będzie znać szkolny rytm dnia.

Od samego rana dzień będzie wyglądał inaczej. Dlatego porozmawiajcie o tym, co się zmieni:

• lekcje zaczynają się o konkretnej godzinie, więc trzeba zaplanować wcześniejszą pobudkę i zjedzenie śniadania w domu,
• przed wyjściem trzeba zabrać spakowany tornister i drugie śniadanie,
• jak będzie wyglądać wasza droga do szkoły – czy jedziecie autem, tramwajem, rowerem, a może idziecie na nogach,
• jak będzie wygląda plan lekcji w szkole,
• kiedy dziecko zje drugie śniadanie i czy będzie jeść w szkole obiad,
• czy po lekcjach zostaje na świetlicy, kto i kiedy odbierze dziecko ze szkoły,
• co będzie po szkole – chwila przerwy? odrabianie lekcji? zabawa? pakowanie tornistra? wspólny czas?

Możecie wspólnie z dzieckiem przygotować plan dnia, na przykład w formie graficznej. Dzięki planowi dziecku łatwiej będzie się odnaleźć w zmianie, będzie znało kolejność zdarzeń, nauczy się systematyczności i poczuje swoją moc sprawczą, gdy będzie stawać się coraz bardziej samodzielne. Zamiast poganiania dziecka do spakowania tornistra, będziesz mógł odwołać się do plakatu, pytając „co jeszcze zostało do zrobienia na twoim planie dnia”.

Zadbaj o emocje w pierwszych dniach szkoły

W pierwszych dniach dziecko będzie odkrywać szkołę. Pozna zasady obowiązujące podczas lekcji. Usiądzie w ławce z nowo poznanym kolegą lub koleżanką. Będzie bawić się podczas przerw albo samo stać na szkolnym korytarzu. Zje obiad na stołówce, a może zapomni zjeść drugie śniadanie. Zapamięta, co ma przynieść następnego dnia albo nie usłyszy wychowawcy. Będzie dobrze dogadywać się z kolegami i koleżankami, a może ktoś będzie mu dokuczać. Świetnie się odnajdzie, a może będzie pełne nowych pytań i obaw.

Jak prowadzić wspierającą rozmowę?

Dzięki spokojnej, otwartej rozmowie pomożesz dziecku lepiej zrozumieć to, co przeżywa i przygotować się na kolejne dni.

• Słuchaj z otwartością, o czym dziecko opowiada. Czasami trudno jest wyczekać końca opowieści, gdy z góry zakładasz, że wiesz, co się wydarzyło. Pozwól sobie zobaczyć świat oczami swojego dziecka.
• Pytaj z ciekawością, nawiązując do wypowiedzi dziecka. Zagłębiaj się w szczegóły, dopytuj i pomóż odkryć przyczyny jakiegoś zdarzenia. Bądź ciekaw uczuć i myśli, które towarzyszyły dziecku.
• Powstrzymaj się od oceniania i akceptuj to, co słyszysz. Pamiętaj, że Twoje dziecko doświadcza zupełnie nowej sytuacji i postępuje najlepiej, jak potrafi.
• Przytul i bądź blisko. Nie tylko słowne wsparcie jest ważne, ale i twoja fizyczna bliskość, dająca dziecku poczucie bezpieczeństwa.

Mamo, Tato, a teraz weź głęboki oddech, uśmiechnij się i przybij z dzieckiem piątkę na szczęście.

Polub Moc Relacji – Darina Asiedu na Facebook’u i Instagramie